Μέσα Λασίθι

Το Μέσα Λασίθι (Τοπική Κοινότητα Μέσα Λασιθίου) ανήκει στον Δήμο Οροπεδίου Λασιθίου της Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου που βρίσκεται στην Περιφέρεια Κρήτης, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα,“Καλλικράτης”.

Η επίσημη ονομασία είναι “Μέσα Λασίθιον”. Έδρα του δήμου είναι το Τζερμιάδων και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Κρήτης.Το Μέσα Λασίθι έχει υψόμετρο 874 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.

Ιστορικά Στοιχεία

Το χωριό βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του κάμπου του Οροπεδίου. Είναι χτισμένο στις παρυφές του Όρους Σαμιάς και είναι κοντά στη Μονή της Κρυσταλλένιας. Παλαιότερα είχε μεγάλη παραγωγή μήλων εξαιρετικής ποικιλίας, που δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχει σχεδόν σταματήσει. Στους λοφίσκους, που βρίσκονται μέσα στο χωριό, βρέθηκαν λείψανα οικισμών και διάφορα όστρακα, που φανερώνουν ότι τμήματα του Λασιθίου είχαν κατοικηθεί από την υστερομινωική ή και παλαιότερη εποχή.

Στον οικισμό Μέσα Λασίθι, λειτούργησε διθέσιο Δημοτικό Σχολείο από το 1927 μέχρι και το 1989, χρονιά κατά την οποία σταμάτησε η λειτουργία του, και συνενώθηκε με το Δημοτικό Σχολείο Τζερμιάδων. Σήμερα, το κτήριο χρησιμοποιείται από τον δήμο Οροπεδίου Λασιθίου και τον πολιτιστικό σύλλογο ,«Η ΑΛΟΪΔΑ», για πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Στην περίοδο της ενετοκρατίας υπήρχαν διάφορα μετόχια γύρω από το χωριό που σώζονται σήμερα μόνο ως τοπωνύμια. Σημαντικό είναι ότι σε αυτό το χωριό ιδρύθηκε μια άτυπη σχολή εκκλησιαστικής ξυλογλυπτικής που λειτούργησε σχεδόν έναν αιώνα, από το 1850 έως το 1940. Μερικά από τα αριστουργήματα που φιλοτεχνήθηκαν από τους τεχνίτες (νιταδώρους) της σχολής, κοσμούν σήμερα διάφορες εκκλησίες σε όλη την Κρήτη.

Το Μέσα Λασίθι αναφέρεται στην τουρκική απογραφή του 1671 ως Mesa Lassithi με 25 οικογένειες (Ν. Σταυρινίδης, Μεταφράσεις, Β’, σ. 135). Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 αναφέρεται ως Mesa Lasithe και Mesa Lasithaki με 30 χριστιανικές οικογένειες.

Πορεία πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές: